ՀԱՅ-ՎՐԱՑԱԿԱՆ ՍԱՀՄԱՆ.- ՊԱՇԱՐՈՒԱԾ ՉԱՆԱԽՉԻՆ

0 0
Read Time:7 Minute, 16 Second

Լու­սան­կար­ներ՝ Ին­նա Մխի­թար­եա­նի

 P5 4Հա­զիւ 16 գա­րուն­ներ բո­լո­րած Արէն Կոն­եա­նը (նկար 2) դեռ անձ­նա­գիր չու­նի, իսկ ձեռք բե­րե­լու հա­մար պէտք է յա­տուկ ոդի­սա­կան­նե­րու դի­մէ, որ­պէս­զի հաս­նի իր նպա­տա­կին: Ան կ’ապ­րի հայ-վրա­ցա­կան սահ­մա­նին մօտ Չա­նախ­չի գիւ­ղին մէջ, ուր ցայ­սօր գրե­թէ հա­րիւր ծուխ գո­յու­թիւն ու­նի: Մօ­տա­ւո­րա­պէս եր­կու ամիս առաջ, շրջա­նի սահ­մա­նէն ներս ծա­գած վէ­ճի ար­դիւնք, կա­րե­լի չե­ղաւ գիւ­ղին շուրջ ազա­տօ­րէն շրջիլ:

Արէ­նի ծնող­նե­րը հայ­կա­կան անձ­նա­գիր ու­նին, իսկ ինք այդ մէ­կը իրա­գոր­ծե­լու հա­մար պէտք է որ կա­տա­րեն Հա­յաս­տան ժա­մա­նե­լով, Կի­րո­վա­կա­նի շրջա­նէն ներս:

P5 inna 2 1

«Վրա­ցա­կան անձ­նա­գիր չեմ ու­զում:…Ին­չիս է պէտք: Բագ­րա­տա­շէ­նի մաք­սա­կէ­տը չեմ կա­րող անց­նել, քա­նի որ անձ­նա­գիր չու­նեմ, մեր գիւ­ղից հայ-վրա­ցա­կան սահ­մանն էլ չեմ կա­րող հա­տել, քա­նի որ եր­կու կող­մե­րի սահ­մա­նա­պահ­նե­րը չեն թող­նում…» կը յայտ­նէ, որուն նման, գիւ­ղէն երե­սուն այլ բնա­կիչ­ներ մի­եւ­նոյն կա­ցու­թեան մէջ կը գտնուին եւ հայ­կա­կան անձ­նա­գիր հա­նե­լու բարդ խնդիր­նե­րու առ­ջեւ կը գտնուին …Ահա­ւա­սիկ, հա­յու ճա­կա­տա­գիր:

Հե­տաքրք­րա­կան է թէ Չա­նախ­չի հաս­նե­լու հա­մար, պէտք է շրջա­գա­յիլ ազե­րի երեք գիւ­ղե­րու մօտ եւ ապա հաս­նիլ տուն….քաղցր տուն: Այս­պէս, եթէ օր մը պա­տա­հի որ ազե­րի հա­րե­ւան­ներ կռուին կամ որո­շեն, որ եր­բեք չեն փա­փա­քիր կապ ու­նե­նալ հա­յոր­դի­նե­րու հետ եւ թոյլ չտան որ «Չա­նախ­չի»նե­րը իրենց գիւ­ղե­րու ճամ­բով եր­թե­ւե­կեն, այդ ժա­մա­նակ պի­տի ստեղծ­ուի շրջա­փակ­ման յա­տուկ իրա­վի­ճակ, Հա­յաս­տա­նի եւ Ատր­պէյ­ճա­նի մի­ջեւ:

P5 inna 3 2

Հոս հե­տաքրք­րա­կան է նշել թէ  վրա­ցա­կան կա­ռա­վա­րու­թիւնը առա­տա­ձեռն գտնուած է հո­ղա­տա­րած­քէն ներս գտնուող հայ­կա­կան եւ ազե­րի գիւ­ղե­րու նկատ­մամբ, կա­տա­րե­լով՝ քար­քա­րոտ արա­հետ-ճամ­բա­նե­րու յա­տուկ աս­ֆալ­թա­պա­տում:

Վրաս­տա­նի Քվե­մօ -Քարթլիի շրջա­նէն ներս գնուող Չա­նախչիի մի­ջո­ցով կ°անց­նի հայ-վրա­ցա­կան սահ­մա­նա­պահ­նե­րու կա­րե­ւոր եւ հիմ­նա­կան ճա­նա­պարհ­նե­րէն մէ­կը: Դե­ռեւս չճշդուած հայ-վրա­ցա­կան այս անյս­տակ սահ­մա­նը կը բաժ­նէ Չա­նախչիի եւ հայ­կա­կան այլ գիւ­ղի մը՝ Ջի­լի­զա­յի մի­ջեւ անց­նող Ճա­լա գե­տը:  Շրջա­նի հա­յու­թիւնը, վեր­ջերս յա­տուկ հա­ղոր­դագ­րու­թեամբ մը, կը յայտ­նէր թէ.- «Քվե­մօ Քարթլիի սահ­մա­նա­կից շրջա­նը, առա­ւե­լա­բար հա­յաբ­նակ բնա­կա­վայ­րե­րով, վե­րա­ծել Վրաս­տա­նի պե­տա­կան դաշ­նակ­ցա­յին կա­ռոյ­ցի ինք­նա­վար շրջան­նե­րից մէ­կի՝ ինք­նա­կա­ռա­վար­ման լայն իրա­ւա­սու­թիւն­նե­րով՝ նե­րառ­եալ բնակ­չու­թեան կող­մից ազատ ընտ­րու­թիւն­նե­րով ինք­նա­կա­ռա­վար­ման բո­լոր մար­մին­նե­րի ընտ­րու­թեան իրա­ւուն­քը եւ Ջա­ւախ­քում մշա­կոյ­թի, կրթու­թեան, ըն­կե­րա­յին-տնտե­սա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թեան, հա­սա­րա­կա­կան կար­գի պահ­պա­նու­թեան, տե­ղա­կան ինք­նա­կա­ռա­վար­ման եւ շրջա­կայ մի­ջա­վայ­րի պաշտ­պա­նու­թեան իրա­ւա­սու­թիւն­նե­րը»:

P5 inna   3 3

Երեք երե­խա­նե­րու մայր քսա­նը­հինգ տա­րե­կան Ալլան (նկար 3), ամէն օր ստիպ­ուած է երե­քամ­եայ աղջ­կայ հսկո­ղու­թեան տակ դնել հա­զիւ եր­կու ամս­ուայ կեանք ու­նե­ցող  երե­խան… խմե­լու ջուր բե­րե­լու հա­մար: Ամու­սի­նը Իջե­ւա­նի մէջ կա­հոյք պատ­րաս­տե­լու հա­մար նա­խա­տես­ուած փայ­տի առու­ծա­խով կը զբաղ­ուի: Հան­դերձ ըն­տանի­օք, անոնք Չա­նախ­չի փո­խադր­ուած են, Նո­յեմ­բեր­եան շրջա­նի Այ­րում գիւ­ղէն: Ալան յի­շե­լով անց­եա­լի օրե­րը կը նշէ թէ երբ դեռ սահ­մա­նի հետ խնդի­րը չկար, հա­րե­ւան Ջի­լի­զա գիւ­ղէն, իր հօ­րա­քոյ­րը‘ Սուե­տան կը ժա­մա­նէր եւ օժան­դա­կու­թեան կը հաս­նէր, խնա­մե­լով երե­խա­նե­րը: Սա­կայն դժբախ­տա­բար եր­կու գիւ­ղե­րուն մի­ջեւ հե­ռա­ւո­րու­թիւնը եր­կար ու ան­հա­սա­նե­լի է: «Սուե­տան օգ­նում էր երե­խա­նե­րին խնա­մել, իսկ հի­մա միայ­նակ եմ…» կը հաս­տա­տէ Ալլան, որ կ°ա­ւելց­նէ թէ քիչ ան­գամ­ներ կը տե­սակ­ցի իր շատ սի­րե­լի հօ­րաք­րոջ հետ:

Ալլան, երե­խա­նե­րու հետ հա­ւա­սար կը խնա­մէ նա­եւ կող­քի տան մօտ գտնուող միայ­նակ ապ­րող, հա­րա­զատ­նե­րէն լքուած  տա­տի­կին՝ Սի­րուշ Ծա­տիր­եա­նին (նկար 4): Անոր հա­մար ալ, ան ջուր կը բե­րէ, հաց ու ճաշ կը պատ­րաս­տէ:

«Մի եր­կու ամիս կը լի­նի, որ եկել ենք այս­տեղ, տու­նը, որ­տեղ ապ­րում ենք, լքուած էր…Մե­րը չէ: Ամու­սինս էլ ամի­սը եր­կու ան­գամ է գա­լիս գիւղ, շատ է աշ­խա­տում, չի հասց­նում: Երե­խա­նե­րիս հա­մար էլ վրա­ցա­կան անձ­նագ­րեր  ենք հա­նել. Եր­թե­ւե­կե­լիս պէտք է գա­լիս…» կ°եզ­րա­կաց­նէ Ալան:

P5 5

Չա­նախչիի փոքր դպրո­ցէն ներս կը յա­ճա­խեն 38 աշա­կերտ­ներ: Փոքր ու գրե­թէ կրպա­կի նմա­նող այս «կրթօ­ճա­խիկ»ը ու­նի վեց ու­սու­ցիչ եւ մարմ­նա­մար­զան­քի եր­կու ու­սու­ցող, որոնք կը ժա­մա­նեն Մալ­ֆԷ­ու­լէն: Գիւ­ղա­ցի­նե­րէն ոչ ոք վրա­ցե­րէն լեզ­ուին չտի­րա­պե­տէր, փո­խա­րէն թրքե­րէնն ու ազե­րի բար­բառն է որ կը խօս­ուի:

Ջա­ւախ­քի եւ Քվե­մօ Քարթ­լի շրջան­նե­րու հայ­կա­կան հա­սա­րա­կա­կան կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րը, ամիս­ներ առաջ հրա­պա­րա­կած էին յայ­տա­րա­րու­թիւն մը, որուն մէջ կը վե­րա­հաս­տա­տէ­ին իրենց այն տե­սա­կէ­տը, որ Վրաս­տա­նի բար­գա­ւաճ­ման, հզօ­րաց­ման ու զար­գաց­ման հա­մար անհ­րա­ժեշտ է որ­դեգ­րել պե­տու­թեան դաշ­նակ­ցա­յին կա­ռոյց: Յայ­տա­րա­րու­թեան մէջ կը նշուէր, որ դաշ­նակ­ցա­յին ինք­նա­վա­րու­թիւն­նե­րը հիմ­նա­կան երաշ­խիք կրնան դառ­նալ Վրաս­տա­նի մէջ բնա­կող ազ­գա­յին փոք­րա­մաս­նու­թիւն­նե­րու ազ­գա­յին, մշա­կու­թա­յին եւ քա­ղա­քաց­ի­ա­կան իրա­ւունք­նե­րու պաշտ­պա­նու­թեան:

«Մեր ընտ­րած քա­ղա­քա­կան պայ­քա­րին ճամ­բով մենք աշ­խուժ մաս­նակ­ցու­թիւն պի­տի բե­րենք Վրաս­տա­նը դաշ­նակ­ցա­յին կա­ռու­ցա­ձե­ւով օժ­տե­լու եւ սահ­մա­նա­յին շրջա­նը դաշ­նակ­ցա­յին այդ պե­տու­թեան լի­ի­րաւ մի­ա­ւոր դարձ­նե­լու ուղղ­ուած գոր­ծըն­թաց­նե­րուն: Մեր ընտ­րած ու­ղին ար­դար է եւ ուղղ­ուած է Վրաս­տա­նը ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան, բար­գա­ւաճ եւ հզօր եր­կիր վե­րա­ծե­լուն: Հա­մոզ­ուած ենք, որ ազ­գա­միջ­եան փո­խա­դարձ հան­դուր­ժո­ղա­կա­նու­թիւնը պար­տա­դիր պա­հանջ պի­տի ըլ­լայ Վրաս­տա­նի՝ բո­լոր ազ­գե­րու քա­ղա­քա­ցի­նե­րուս հա­մար», կþըս­ուի յայ­տա­րա­րու­թեան մէջ:

«ՀԱՅՐԵՆԻՔ»

 

 

Happy
Happy
0 %
Sad
Sad
0 %
Excited
Excited
0 %
Sleepy
Sleepy
0 %
Angry
Angry
0 %
Surprise
Surprise
0 %

Average Rating

5 Star
0%
4 Star
0%
3 Star
0%
2 Star
0%
1 Star
0%

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Social profiles