0
0
ԵՐԵՒԱՆ.- Ուրբաթ, Յունուար 14-ին, Մոսկուայի մէջ տեղի ունեցաւ Հայաստան-Թուրքիա յարաբերութիւններու կարգաւորման հոլովոյթի յատուկ ներկայացուցիչներու՝ Ռուբէն Ռուբինեանի եւ Սերտար Քըլըչի հանդիպումը։
Հայաստանի եւ Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարարութիւնը յայտնեցին, որ կառուցողական մթնոլորտի մէջ տեղի ունեցած առաջին հանդիպումին ընթացքին յատուկ ներկայացուցիչները Հայաստանի եւ Թուրքիոյ միջեւ երկխօսութեան միջոցով յարաբերութիւններու կարգաւորման հոլովոյթին վերաբերեալ նախնական միտքերը փոխանակեցին եւ համաձայնեցան առանց նախապայմաններու շարունակել ամբողջական լուծման ուղղուած բանակցութիւնները։
Յունուար 18-ին, Ազգային ժողովին մէջ, Հայաստան-Թուրքիա յարաբերութիւններու կարգաւորման գործընթացի յատուկ ներկայացուցիչ, Ազգային ժողովի փոխնախագահ Ռուբէն Ռուբինեան յայտնեց, թէ.-«Հիմնականում ճանաչողական բնոյթ էր կրում, եւ հիմնականում մտքեր ենք փոխանակել այն մասին, թէ ինչպէ՛ս ենք տեսնում գործընթացը: Փորձ է արուել երկուստեք քննարկել ոչ սուր անկիւններ առաջացնող հարցերը, այլ դրական հարցերը»:
Ան յիշեցուց, որ Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչումը Հայաստանի որեւէ իշխանութեան օրով հայկական կողմէ առաջադրուած նախապայման չէ եղած յարաբերութիւններու կարգաւորման համար:
«Հայկական կողմից ցանկութիւնն է, որ հնարաւորինս արագ ներգրաւուենք բովանդակային, այսինքն՝ էական բանակցութիւնների մէջ, որովհետեւ մենք հետաքրքրուած ենք իրական խնդիրների լուծմամբ: Եւ դա առաջին հերթին սահմանի բացումն է: Մենք ասել ենք եւ ասում ենք հետեւեալը՝ Հայաստանն պատրաստ է առանց նախապայմանների հասնել յարաբերութիւնների կարգաւորման», յայտնեց Ռուբինեան:
Պատասխանելով լրագրողի մը այն հարցումին, թէ Ատրպէյճանի տարածքային ամբողջականութեան հաստատումը եւս պէտք չէ՞ նախապայման ըլլայ՝ Ռուբինեան ըսաւ. «Երբ մենք ասում ենք, որ Հայաստանն պատրաստ է յարաբերութիւնները կարգաւորել՝ առանց նախապայմանների, դա նշանակում է, որ նոյնն ակնկալւում է միւս կողմից: Բանակցութիւնների ամբողջ իմաստն ինչ է. կայ իրավիճակ, որը մեզ ձեռնտու չէ: Ես կարծում եմ, որ այն ձեռնտու չէ նաեւ Թուրքիային: Մենք ուզում ենք, որ սահմանը բաց լինի: Եւ մենք պատրաստ ենք բանակցել դրա շուրջ, բանակցութեան ամբողջ իմաստն այն է, որ երկու երկրների միջեւ կայ խնդիր, եւ այն պէտք է լուծել»:
«Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր, Ազգային ժողովի փոխնախագահ Իշխան Սաղաթէլեան իր կարգին անդրադարձաւ այս հանդիպումին եւ Հայաստան-Թուրքիա յարաբերութիւններուն։
«Մենք, առհասարակ, դէմ չենք այդ յարաբերութիւնների հաստատմանը, բայց խնդիրն այն է՝ ի՞նչ գնով եւ ինչի՞ հաշուին: Գտնում ենք, որ այս իշխանութիւնները ի վիճակի չեն ամենամեծ ցանկութեան դէպքում նոյնիսկ պաշտպանել Հայաստանի Հանրապետութեան շահերը: Եթէ իրենք ասում են, որ նախկինում եւս բանակցութիւններ եղել են Թուրքիայի հետ, ապա նախկինում նաեւ բանակցութիւններ են եղել Ատրպէյճանի հետ, բայց զիջումներ եւ կորուստներ չենք ունեցել: Թուրքիան նոյն Թուրքիան է, բայց Հայաստանը նոյն Հայաստանը չի պատերազմից յետոյ, հետեւաբար, նրանք երկիրը տանում են մի շատ վտանգաւոր շրջան: Եթէ առաջինի դէպքում իշխանութիւնների բանակցութիւնների արդիւնքում ունեցանք Արցախի տարածքների մեծ կորուստ, այս պարագայում Հայաստանի գոյութիւնն է դրւում հարցականի տակ։ Մենք ձախողելու ենք այս օրակարգը, այս ամէն ինչը վիժեցնելու ճանապարհը դիմադրողականութիւնն է, ինչպէս 2009-ին եւ դրանից առաջ Սփիւռքը, Հայ Դատի գրասենեակները, Հ․Յ․Դ․-ն իր համահայկական կառոյցով եւ ազգային բազմաթիւ ուժեր այս օրակարգը չեն հանդուրժելու, որովհետեւ սա Հայաստանը ծնկի բերելու եւ թուրքացնելու ծրագիր է: Լաւ ապրելու լօզունգների տակ Հայաստանը տանելու են թուրքացման: Մեր դիերի արիւնը դեռ չի չորացել, այս մարդիկ խօսում են բժշկական ծառայութիւններ մատուցելու, աւիաընկերութիւններ բացելու մասին: Լօզունգներով խաբելու են ժողովրդին, որպէսզի այս օրակարգը քայլեցնեն», ըսաւ ան:
Հ․Յ․Դ․ Բիւրոյի Հայ Դատի եւ քաղաքական հարցերու գրասենեակի ղեկավար Կիրօ Մանոյեան, անդրադառնալով Մոսկուայի մէջ տեղի ունեցած հանդիպումին՝ ըսաւ, որ Թուրքիան չի կրնար Հայաստանի հետ առանց նախապայմանի խօսիլ, որովհետեւ օրեր առաջ Թուրքիոյ նախագահ Էրտողան Թուրքիոյ մէջ Եւրոպական Միութեան ներկայացուցիչներուն հետ հանդիպումի մը ընթացքին դարձեալ խօսեցաւ այն մասին, որ Հայաստան լաւ կ՛ընէ, եթէ ճիշդ գնահատէ իրավիճակը: Ըստ անոր, Հայաստանի իշխանութիւնները չեն կրնար որեւէ՝ յատկապէս Թուրքիոյ հետ լուրջ եւ կառուցողական բանակցութիւն վարել, որովհետեւ այն քաղաքական ուժն են, որ պատերազմին պարտուած են: Ան յիշեցուց, որ Թուրքիա Ատրպէյճանի հետ եւ Ատրպէյճանի չափ բռնութիւն կիրարկեց Արցախի մէջ:
Ան շեշտեց, թէ Հայաստանի եւ Թուրքիոյ ներկայացուցիչները վաղուց պայմանաւորուած են եւ այդ հանդիպումը ընդամէնը բեմականացում էր: Ան վկայեց, թէ այս երկու դրացի պետութիւններըառնուազն վերջին տաս տարիներուն ոչ մէկ դիւանագիտական կապ ունեցած են եւ ահաւասիկ մէկուկէս ժամուան ընթացքին կառուցողական խօսակցութիւն կ՛ունենան, եւ արտաքին գործոց նախարարութիւններու յայտարարութիւններուն շուրջ համաձայնութեան կը հասնին՝ իրար կրկնող բնագիրներ տարածելով:
«Թուրքիան իր իսկական դիրքորոշումը չի փոխել եւ ընդամէնն ուզում է ներկայացնել, որ կառուցողական երկխօսութիւն կը ստացուի», եզրակացուց Մանոյեան:
