0
0
Համադրեց՝ Բժիշկ Կարպիս Հարպոյեան
Մոնրէալ
Դեղագործ Ներսէս Կիւզելիմեան ծնած է Այնթապ, 1882-ին։ Մօր անունը՝ Եսթեր Լեւոնեան, հօր անունը՝ Յարութիւն/Արթին: Ունեցած է երկու եղբայր՝ Լուտեր եւ Խաչեր, եւ չորս քոյր՝ Ֆլորա, Երանուհի, Կիւլենիա եւ Միհրանուշ։
Ծնունդէն անմիջապէս ետք, որդեգրուած է հօրաքրոջ՝ Լուսիա Օղլուեանի (ծնեալԿիւզելիմեան) կողմէ։ Ներսէսը որդեգրող հայրը՝ Գրիգոր Կէօյ-Օղլուեան, իր արհեստին բերումով, ծանօթ եղած է նաեւ պըչաքճը (դանակագործ) Գրիգոր անունով։ Այս պատճառով ալ, Ներսէսի մականունը դարձած է Պչաքճեան:
Ներսէս 1896-էն սկսեալ յաճախած է ամերիկեան միսիոնարական Կեդրոնական Թուրքիոյ քոլէճը, ուրկէ շրջանաւարտ կ՚ըլլայ 1902-ին։ Ներսէսի հայրը կ’աշխատի՝ 1895-ի հայկական կոտորածներուն հետեւանքով, Այնթապի մէջ բացուած որբանոցին մէջ: Ներսէս, իր կարգին, կ՚օգնէ իր ծնողներուն՝ որբախնամի առօրեայ աշխատանքներուն, այս պատճառով ալ որբերուն կողմէ յորջորջուած է «Ներսէս գարտաշ (եղբայր)»։ Ներսէս ծառայած է Այնթապի աւետարանական եկեղեցւոյ եւ հաստատութիւններուն մէջ: 1905-ին կը մեկնի Պէյրութ, ուր մէկ տարի դեղագործութիւն կ՚ուսանի Ամերիկեան համալսարանին մէջ։ Կը փոխադրուի Եգիպտոս, ուր արդէն իր կենսաբանական ծնողքը փոխադրուած էր:
Եգիպտոսի մէջ, Ներսէս 13 ամիս կ՚աշխատի իբրեւ օգնական՝ տեղական դեղատան մը մէջ։ Կ՚անցնի Պէյրութ, ուր կը շարունակէ դեղագործութեան կիսատ մնացած ուսումը։ 1908-ին կը ստանայ համալսարանական վկայական եւ կը հաստատուի Եգիպտոս։
Դեղագործի բարձր պաշտօն կը ստանձնէ Գահիրէի The New Anglo-American Pharmacy-ին մէջ, ուր կը մնայ վեց տարի։
1910-ին, կենսաբանական մօր՝ Եսթերի հետ (որդեգիր մայրը Լուսիա նոյն տարին մահացած էր) կը մեկնի Այնթապ, ուր կ՚ամուսնանայ Կիւլենիա Իշխանեանի հետ։ 1911-ին կը ծնի Ներսէսի եւ Կիւլենիայի առաջին զաւակը՝ Լուսիան:
1914-ին, ընտանիքը կը տեղափոխուի Հալէպ, ուր Ներսէս, ընկերակցութեամբ Յարութիւն Իշխանեանի, կը հիմնէ դեղատուն մը։ Նոյն տարին կը ծնի ընտանիքին երկրորդ զաւակը՝ Վահրամ:
Ներսէս կը զինուորագրուի օսմանեան բանակին։
1917-ին կը ծնի ընտանիքին երրորդ զաւակը՝ Ճորճ։
Ներսէս, դեղագործ ըլլալուն բերումով, Կիլիկիոյ Ամանոս լեռներու շրջանին մէջ կը ծառայէ մօտաւորապէս երկու տարի, Իսլահիէի մօտակայ Թախթա Քէօփրիւի մէջ, եւ շուրջ տարի մըն ալ՝ Օսմանիէի Մամուրա բանակային հիւանդանոցներուն մէջ։ Այնուհետեւ, կը փոխադրուի Հայֆայի (Պաղեստին) օսմանեան զինուորական հիւանդանոցը։
կեդրոնական քոլէճէն, 1902-ին
Ներսէս զինուորական գերի կը դառնայ, բայց անգլերէնին տիրապետելուն շնորհիւ, բրիտանական զինուորական իշխանութիւնները զինք պատասխանատու պաշտօնի մը կը նշանակեն օսմանեան նոյն հիւանդանոցին մէջ, ուր կը գտնուէին օսմանեան բանակէն շուրջ 1 200 հիւանդ կամ վիրաւոր զինուորներ, նաեւ՝ շուրջ քսան սպաներ։ Հիւանդանոցին մէջ մօտաւորապէս երեք ամիս իբրեւ գերի ծառայելէ ետք, բրիտանական հրամանատարութիւնը դրական կը գնահատէ իր աշխատանքը, ազատ կ՚արձակէ զինք, որ ճամբորդական ձրի տոմս մըն ալ ստանալով, կը մեկնի Հալէպ եւ կը միանայ ընտանիքին։
Հալէպի մէջ դեղագործ Ներսէս կը վերականգնէ սնանկացած դեղարանը: Մօտաւորապէս երկու տարի ընտանեօք կ՚ապրին Հալէպի մէջ:
Սեպտեմբեր 1920-ին դարձեալ կը մեկնին Եգիպտոս, ՄիացեալՆահանգներ գաղթելու մտադրութեամբ։ Բայց այս ծրագիրը չ’իրականանար: Կիւզելիմեան ընտանիքը կը շարունակէ ապրիլ Եգիպտոսի մէջ։ Հոն կը ծնին Ներսէսի եւ Կիւլենիայի միւս զաւակները՝ Անահիտը եւ Ռոզինը։ Գահիրէի մէջ կը մահանան Ներսէսի կենսաբանական ծնողները՝ Եսթերն ու Յարութիւնը։
1955-ին, ընտանիքը կը գաղթէ Քանատա, ուր կը մահանան Ներսէսն (1962) ու Կիւլենիան (1973)։ Դուստրերէն՝ Լուսիան 1935-ին կ՚ամուսնանայ բազմաթիւ գիրքերու հեղինակ Բիւզանդ Եղիայեանի հետ։ Վահրամ կ՚ամուսնանայ Լիւսի Էքմէքճեանի հետ, Ճորճ կ՚ամուսնանայ Էլիզապէթ Օթթիլի Ֆոլրաթի հետ, Անահիտ կ՚ամուսնանայ Սուրէն Նորատունկեանի հետ, Ռոզին կ՚ամուսնանայ Օլլի Վաարթախայի հետ:
Աղբիւրներ
- Հայ բժիշկներուն, ատամնաբուժներուն եւ դեղասգործներուն ոդիսականը հայկական Ցեղասպանութեան ընթացքին (Յաւելուած), Բժիշկին Զ. խօսքը, բժիշկ Կարպիս Հարպոյեան, Մոնթրէալ, 2022:
- Կիւզէլիմեան, Վահէ, Ներսէս Կիւզէլիմեանի թոռնիկը, անձնական թղթակցութիւն, Սան Տիէկօ, Քալիֆորնիա, 2018:
- Կիւզէլիմեան, Ներսէս, Ինքնակենսագրութիւն, Յուշամատեան, 2018:
- Սիմոնեան Արփի, անձնական թղթակցութիւն, Լոս Անճելըս, 2018:
- Houshamadyan,.0rg/en/oda/Americas/guzelimian-collection-us html
