
Անմոռանալի օր մը պիտի մնայ բոլոր անոնց համար, որոնք միացան Նիւ Եորքի Համազգայինի կազմակերպած ճամբորդութեան Շաբաթ, Դեկտ. 26ին, այցելելու Ֆիլատելֆիոյ Արուեստից Թանգարանը` ուր Արշիլ Կորքիի 180ի մօտ կտաւներու ցուցադրութիւնն էր: Ճիշդ մէկ շաբաթ առաջ Դեկտ. 19ին ծրագրուած ճամբորդութիւնը յետաձգուած էր ձիւնամրրիկին պատճառով:
Ճամբան ընկերական հաճելի մթնոլորտ կը տիրէր, երաժշտութիւն եւ անխուսափելի անեքտոթներ: Սակայն անսպասելիօրէն եղաւ նաեւ դաստիարակչական: Ռումանիայէն պրն. Գրիգոր Գրիգորեան հակիրճ տեղեկութիւններ տուաւ Արշիլ Կորքիի կեանքին եւ արուեստին մասին, տեսակ մը նախապատրաստելով մեզ աւելի մանրամասն տեղեկութիւններու:
Պէտք է նշել որ թանգարանին կողմէ Հոկտեմբերէն մինչեւ Դեկտեմբերի սկիզբը շարք մը դասախօսութիւններ կազմակերեպուած էր հանրութիւնը լուսաբանելու եւ ճանչցնել տալու Կորքիին: Ի շարս այլոց, դասախօսած են Ատոմ Էկոյեան եւ Փիթըր Պալաքեան: Համերգներէն մէկը` Դեկտեմբեր 4-ին եղած է Վանի եւ Կորքիի ծննդավայր Խորգոմի ժողովրդական երգերու մասին: Թանգարանին կողմէ հրատարակուած էր նաեւ մեծածաւալ եւ պատկառելի գիրք մը, որ կ՛ընդգրկէր Կորքիի նկարները:
Մեծագոյն հաճոյքով եւ անսահման հպարտութեամբ պտտեցանք սրահէ սրահ մեր ուղեկից-առաջնորդին հետ, որ նախ ծանրացաւ Կորքիի “Մայր ու Զաւակ”ի երկու նկարներուն վրայ որոնք փոխ առնուած էին Նիւ Եորքի Ուիթնի թանգարանէն ու Ուաշինկթընի Ազգային Պատկերասրահէն: Երկու նկարները իրարու քով զետեղուած էին, որ դիւրացուց ուղեկից-առաջնորդի բացատրութիւններուն ըմբռնումը, բաղդատականը եւ նուրբ տարբերութիւնները երկու կտաւներուն միջեւ:
Ապա ամբողջ երկու ժամ եւ ամէն քայլափոխի մեր ուղեկից-առաջնորդէն մենք լսեցինք կրկին ու կրկին Վանի մասին, (Թուրքիա բառըչկար): Լսեցինք կրկին ու կրկին Ցեղասպանութեան մասին, շեշտուեցաւ կրկին ու կրկին որ Կորքին ՀԱՅ էր, Ոստանիկ Ադոյեան անունով եւ ոչ թէ ռուս, ինչպէս որ կարծուած եւ ընդունուած էր, իր գործածած Կորքի անուան պատճառաւ: Ներկայացուց մեզ Կորքիի կենսագրականը, Վանի մէջ իր տառապեալ պատանութենէն մինչեւ իր եղերական մահը` անձնասպանութիւնը:
Այս նոյն տեղեկութիւնները կը կարդացուէր նաեւ իւրաքանչիւր սրահի մուտքին տեղադրուած ցուցանակներուն վրայ:
Անդրադառնալով անոր արուեստին, ուղեկից-առաջնորդը նշեց որ սկզբնական շրջանին, Կորքին կրած է տպաւորապաշտներու (impressionists) ազդեցութիւնները, սակայն յետագային իրապէս ակօս բացած եւ մեծ ազդեցութիւն է ունեցած ամերիկեան եւ համաշխարհային նկարչութեան վերացական արուեստի (abstract) զարգացման վրայ:
Այո՛ բացառիկ ու հաճելի դաստիարակչական եւ ինչու չէ նաեւ հպարտութիւն պատճառող օր մը եղաւ բոլորիս համար: Մեծագոյն հաճոյք էր տեսնել մանաւանդ չորս երեխաներու (Եփրեմեան եւ Խրիմեան) ամոլներու զաւակները, որոնք ամենայն լրջութեամբ հետեւեցան, մտիկ ըրին ուղեկցին եւ վերջաւորութեան Կորքիի “Մայր ու Զաւակ” նկարը վերցուցած հպարտութեամբ տուն դարձան:
Շնորհակալութիւն Համազգայինին այս անկրկնելի առիթը եւ անմոռանալի օրը մեզ ընծայելուն համար:
Ճամբորդ մը