
Նիւ Եորք
Հոկտեմբերի կէսերին էր, երբ Երեւանից մինչեւ Մոկուա թռիչքին աթոռակից եղայ երիտասարդ, զուարթադէմ ու նրբակազմ մի աղջկայ հետ, ու անմիջապէս ինչ որ աներեւոյթային ձգողական մի ոյժ զգացի նրա հետ, որ քիչ վերջը պիտի բացայայտուէր:
Միառժամանակ լուռ մնալուց յետոյ, մի քանի բառ փոխանակեցինք անգլերէնով. մտածեցի երեւի ռուս է, քանի որ շատ հմտօրէն էր խօսում ռուս մատուցողների հետ:
– Կը ներէք, ինչպէ՞ս է ձեր անունը.
– Քարմէն: Եղաւ պատասխանը: Չգիտեմ ինչու՞ միտքս թռաւ դէպի օփերա “Թօսքա“, ու դարձեալ այդքանով գոհ չէի զգում: Միտքս աւելի էր ցանկանում իմանալ նրա մասին ու կարծես ի՜նչ որ արուեստի շողերի փայլն էի զգում նրա մէջ: Հետաքրքրութեանս աւելին գոհացում տալու համար նորէն հարցրեցի.
– Ինչպէ՞ս է ձեր ազգանունը.
– Թոսունեան. պատասխանեց նա ժպտադէմ: Իմ սիրտն էլ ժպտաց …
Քարմէն Թոսունեանը արուեստավարժ ջութակահար է. գնում էր Նիւ Եորք ելոյթ ունենալու յայտնի Քարնըկի համերգասրահում: Սրտիս հրճուանքը անմիջական էր, խոստացայ ներկայ լինել համերգին:
Համերգը նուիրուած էր 20-րդ դարի հռչակաւոր ղեկավար եւ նուագախմբի հիմնադիր Մաէսթրօ Սըր Ճորճ Սոլթիի ծննդեան հարիւրամեակի յիշատակին: Սոլթիի ամենամեծ ուրախութիւնն է եղել աշխատել երիտասարդ երաժիշտների հետ վեր հաստատելով նրանց աստուածատուր արուեստի բնական զօրութիւնը, դրսեւորել ու փայլ տալ նրանց տաղանդին: Եւ աւելին նա հաւատացած էր որ նուագի միջոցով կարելի է մօտեցնել ազգերին, միջ-մշակութային հասկացողութիւն ունենալով կարելի է նպաստել աշխարհի խաղաղութեան: Այսօր Սոլթի ընտանիքի կողմից ձեռնարկած հիմնադրամը եւ ակադեմիան օգնում է նորեկ երիտասարդ երաժիշտ շատ շատերին: 1995-ին, Միացեալ Ազգերի Կազմակերպութեան յիսնամեակի առթիւ մաէսթրօ Ճորճ Սոլթին Մ.Ա.Կ.-ի նախագահի կողմից հրաւիրւում է Ժընեւ համերգի, ուր կեանքի է կոչւում “ՀամաշխարհայինԽաղաղութեանՆուագախումբ“ը: Այդ հսկայական նուագախմբի անդամներն են կազմում վաթսունից աւելի աշխարհի երաժշտախմբերի լաւագոյն ու տաղանդաւոր երաժիշտները:
Հոկտեմբեր 19, 2012-ի երեկոյեան ժամը 7:30-ին, աշխարհահռչակ եւ բազում պարգեւների տէր մաէսթրօ Վալերի Ճերճիեւ, ղեկավարարութեամբ (Սոլթիիմահիցյետոյժառանգելէնուագախմբիղեկավարութիւնը) Քարնըկի Դահլիճի մէջ տեղի ունեցաւ “ՀամաշխարհայինԽաղաղութեանՆուագախումբ“-ի քսաներորդ համերգը, որն առաջինն էր Ամերիկայի մէջ: Համերգի հանդիսավարն էր Տիկ. Վալըրի Սօլթին: Երաժշտահամերգին անդամակցում էին 35 տարբեր երկրների լաւագոյն երաժիշտները, ներառեալ Հայաստանը, որի փայլուն ներկայացուցիչն էր, մեր շնորհալի ու տաղանդաւոր Քարմէն Թոսունեանը: Նրանք եկել էին տարբեր երկրներից միասնաբար կազմելու այդ մեծածաւալ նուագախումբը: Նաեւ տեղին վրայ մեզ յայտնաբերուեց որ մեներգների շարքում նաեւ ելոյթ է ունենալու 24-ամեայ Թերեզա Գէորգեանը (Soprano) Հայաստանից: Նա սովորել է Երեւանի Կոմիտասի Անուան Երաժշտանոցում. 2011-ին ընտրուել եւ սովորել է Ճորճ Սոլթի Ակադեմիայում` Թասքընի (Իտալիա): Ելոյթ է ունեցել մօտակայ առուեստի մայրաքաղաք Ֆիրենղէի մէջ: Շահել է ձայնի մրցանակներ Հայաստանում եւ արտերկրներում: Մասնակցել է զանազան օփերանների բեմադրութեան:
Քարմէն Թոսունեանը եօթը տարեկանից սկսել է ջութակ նուագել, նա նախ ցանկացել է դաշնամուրը, բայց չի յաջողուել, համաձայնուել ու յարմարուել է ջութակի հետ: Միջնակարգ դպրոցից յետոյ ընդունուել է Ա. Բաբաջանեանի Երաժշտական-Մանկավարժական Ուսումնարանը, որից յետոյ 1991-ին ընդունուել է Երեւանի Պետական Երաժշտանոցը ուր ուսանողական տարիներին մասնակցել է բազմաթիւ համերգների: 1987 թուին Հանրապետական մրցոյթում ստացել է երկու մրցանակ, նաեւ պարտադիր ստեղծագործութեան լաւագոյն կատարման մրցանակ: 1988 թուին Ռուսաստանի Հանրապետութեան Երիտասարդ Կատարողների մէջ եղել է Դափնեկիր:
1993 թուին ընդունուել է Հայաստանի Պետական Երաժշտանոցի նուագախմբի մէջ, միաժամանակ աշխատանքի հետ, 1997-ին ընդունուել է նոյն Երաժշտանոցի աշակերտ: 2006-ին Հայաստանի Պետական Երաժշտանոցի Նուագահամերգի Վարպետ (Concert Master) տիտղոսի է արժանացել: 2003 թուից յետոյ, հրաւիրուել է անդամակցելու Վալերի Ճերճիեւի “ՀամաշխարհայինԽաղաղութեանՆուագախումբ“-ին, իւրախաղերին եւ համերգներին: Հրաւիրուել է բազմաթիւ երկրներ ինչպէս` Ամերիկա, Գանատա, Անգլիա, Ֆրանսա, Գերմանիա, Իտալիա, Հոլանտա, Զուիցերիա, Լեհաստան, Սլովաքիա, Չեխիա, Չինաստան, Ճափոն եւ այլուր: Այս համերգների ընթացքում ելոյթ են ունեցել նաեւ համաշխարհային ճամաչում ունեցող արուեստագէտներ ինչպէս Փլաչիտօ Տօմինկօ, Անտրէա Պոչէլլի, Սէրգէյ Խաչատրեան (ջութակ) Սթիվըն Իսէրլիս (թաւ ջութակ) եւայլն…
2010-ին Քարմէնը` որպէս նուագախմբի անդամ “Եունեսքօ Արթիսթ“ կոչումն է ստացել: Իսկ 2012 թուին պարգեւատրուել է Հ.Հ. Վաստակաւոր Արուեստագէտ կոչումով:
Արամ Հայկազի դստեր` Այրիսի հետ միասին վայելեցինք դասական երաժշտութիւնը եւ հոգեպէս ուրախացանք Հայաստանով ու Հայաստանի շնորհալի տաղանդնաւորներով: Ազգային բարձր մշակոյթի տէր ժողովրդի հպարտութիւնն էր շոյում մեր սրտերը…
Այո, երաժշտութիւնը ազնուացնում է մարդուն, բացայատում է մտքեր ու գաղափարներ, ստեղծում է յուզական իրավիճակներ, փոխում, բարելաւում է մարդուս տրամադրութիւնն ու զգացողութիւնը, երաժշտութիւնը համաշխարհային այն լեզուն է որ մարդկութեան է մօտեցնում միմեանց, հաշտութիւն ու խաղաղութիւն հաղորդում բոլորին:
Սիրելի Քարմէն, շնորհաւորում ու մաղթում ենք քեզ առաւել յաջողութիւններ, որ քո տաղանդի միջոցով պանծացնում ու բարձր ես հնչեցնում Հայաստանի սուրբ անունն աշխարհին: