0
0
ԱՐՍԷՆ ՍԱՅԵԱՆ
Այս տարի, Երեւանի Կոմիտասի Անուան Պետական Երաժշտանոցի հիմնադրութեան 90ամեակն է: Համայն հայաշխարհի հետ երախտագիտական զգացումով կը դիմաւորենք այս բախտաւոր թուականը, որ նոր էջ բացաւ մեր երաժշտութեան պատմութեան մէջ:
90 տարի առաջ Հայաստանի մէջ ազգային երաժշտութեան մշակման ջանքերը հաստատ հիմերու վրայ դրուեցան պետական բազմաթիւ հիմնարկներով, որոնց շարքին Երեւանի Կոմիտասի Անուան Պետական Երաժշտանոցին ճակատագրական դեր վիճակուեցաւ, ստանձնելու ` ապագայ երաժշտական գործիչներու պատրաստման խիստ կարեւոր առաջադրանքը:
Երեւանի Կոմիտասի Անուան Պետական Երաժշտանոցը, երաժշտական բարձրագոյն, բազմակողմանի կրթութեամբ զինուած սերունդներ դաստիարակեց եւ տակաւին կը շարունակէ իր սրբազան առաքելութիւնը, որուն շրջանաւարտները ներկայիս, պատիւ կրնան բերել գեղարուեստական բարձր ճաշակի տէր արեւմտաեւրոպական որեւէ երկրի:
Երաժշտական մշակոյթի այս օճախը, տիպար եւ օրինակելի հրաւէր էր, ուղղուած բոլոր այն հայորդիներուն, որոնք իրենց գեղարուեստական մկրտութիւնը ստացան Կոմիտասեան սկզբունքներու աւազանին մէջ, դառնալու համար ապագայ նուիրեալ գործիչները` հայոց դարաւոր մշակոյթի:
Յուզիչ է մտածել, որ դժուարութիւններով եւ յաղթահարումներով կերտուած փառաւոր ու սրբազան գործունէութիւնն արդէն 90ամեայ պատմութիւն ունի: Միաժամանակ զարմանալի է, որ մեր երաժշտութեան նուաճումները հրաշքի համազօր երեւոյթներ են, որովհետեւ հակառակ միւս արուեստներուն, հայ մասնագիտական երաժշտութիւնը Հայաստանի մէջ, նորահաս սերունդներու հետեւողական ճիգերով եւ բազմազան` լայնաշունչ ստեղծագործութիւններով, հայ երաժշտութիւնը դուրս բերին նախնական վիճակէն եւ տարին դէպի միջազգային հորիզոններ:
Երբ այսօր այդ ստեղծագործութիւններէն ոմանք` իրենց ինքնատիպ բնոյթով, տեղ կը գրաւեն Պախի, Հենտէլի, Մոցարթի, Պէթհովենի կողքին, օտար մեծ ոստաններու համերգային յայտագիրներուն մէջ` կը նշանակէ թէ մեր երաժշտութիւնը նշանակալի առաջընթացով հասած է Արեւմտեան երաժշտութեան մակարդակին:
Ներկայ գրութեան սեղմ տողերով անհնար է ներկայացնել այն բազմաթիւ երախտաւորներու անունները, որոնք մեծապէս նպաստած են Երեւանի երաժշտական` սկզբնական աշխատանքներուն:
Առաջին հերթին, յիշելու համար միայն մի քանի դէմքեր` Ռոմանոս Մելիքեանը, մէկը մեր երաժշտութեան մեծ վարպետներէն` մասնաւորաբար երգարուեստի բնագաւառին մէջ, կը հանդիսանայ հայ քնարական երաժշտութեան ամենէն վաւերական ներկայացուցիչներէն մէկը, որ թարմ շունչ եւ նոր երանգ բերաւ մեր երգարուեստին:
Հայաստանի նորաստեղծ երաժշտական շարժման կարեւոր գործիչներէն մէկը եղած է նաեւ Անուշաւան Տէր Ղեւոնդեանը, որ նոյնպէս Թիֆլիսէն կը փոխադրուի Երեւան, լծուելու համար երաժշտական գործիչներու պատրաստման սրբազան նպատակին:
Երեւանի երաժշտական` սկզբնական աշխատանքներուն մեծապէս նպաստած է երաժշտագէտ Սպիրիտոն Մելիքեանը, որ Երեւան հաստատուելով, ստանձնած է երաժշտանոցի երգչախումբին կազմակերպումը: Շատ կարճ ժամանակէն երգչախումբը կը սկսի համերգային գործունէութեան:
Միաժամանակ, երաժշտանոցի յաջորդական սերունդներու շարքին, պարզապէս յիշենք անուններն այն երաժշտահաններուն, ինչպէս Գրիգոր Եղիազարեան, Ղազարոս Սարեանի, Եդուարդ Միրզոյեանի, Ալեքսանտր Յարութիւնեանի, Առնօ Պապաճանեանի, Գէորգ Արմէնեանի, Ալեքսանտր Աճէմեանի, Էտկար Յովհաննէսեանի, Խաչատուր Աւետիսեանի, Կոստանթին Օրբէլեանի, Աւետ Տէրտէրեանի, Տիգրան Մանսուրեանի եւ տակաւին բազմաթիւ այլ երիտասարդ տաղանդներ, որոնք մեծ դեր ունեցան հայ երաժշտութեան զարգացման, ծանօթացման եւ Երեւանի Կոմիտասի Անուան Պետական Երաժշտանոցի գեղարուեստական ծրագիրներու կազմակերպման առնչութեամբ:
***
Արդարեւ, հայ երգը պատկերացումն է հայ հոգիին, հայ մտքին եւ հայ ոգիին: Լուռ ճշմարտութիւն է, որ Կոմիտասեան երգին ու աւանդներուն ծառայել` հայ ազգային ոգիին ծառայել է:
Երեւանի Կոմիտասի Անուան Պետական Երաժշտանոցի նկատմամբ` մեր ունեցած երախտագիտական զգացումներուն եւ հայ երաժշտութեան հանդէպ մեր տածած պաշտամունքին խօսուն վկաներն են, մեր ջանքերով` “Հայ Երաժշտական Պատմութիւն“ հատորի հրատարակութիւնը, ինչպէս նաեւ “Երեւանի Կոմիտասի Անուան Պետական Երաժշտանոցի Ուսանողական Հիմնադրամի“ հաստատումը, որով տասնըհինգ տարիներէ ի վեր անխափան` կը շարունակուի մեր որդեգրած քսան ուսանողներու կրթաթոշակի ապահովումը:
Առ այսօր, վաթսուն տարիներու մեր երաժշտական յարատեւ գործունէութեամբ, յատկապէս վերջին մի քանի տասնամեակներուն, բացի հոգեկան եւ գեղարուեստական պահանջքներ գոհացնելէ, որոշ համերգներէ գոյացած գումարները` Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութեան, Հայ Օգնութեան Միութեան, Հայաստանեայց Առաքելական եկեղեցւոյ Նիւ Եփրքի առաջնորդարաներուն եւ Հայ Օգնութեան Ֆոնտի միջոցով, Հայաստան առաքած ենք` գործնապէս սատար հանդիսանալով Հայրենաշէն նպատակներու իրագործման:
Որպէս Երեւանի Կոմիտասի Անուան Պետական Երաժշտանոցի նախկին շրջանաւարտ, մեր կարծիքով, ժամանակն է ոչ միայն հպարտանալ յիշեալ բարձրագոյն ուսումնական հաստատութեամբ, այլ մանաւանդ երաժշտանոցի 90ամեակի այս օրերուն, շօշափելի եւ մնայուն նախաձեռնութեամբ զօրավիգ կանգնիլ անոր, որպէսզի միշտ վառ մնայ ջահը մեր եգրի եւ Կոմիտասեան աւանդներու:
