“ԵՐԲ ՄԵՆՔ ԶԳՈՒՄ ԵՆՔ ՈՐ ՍՓԻՒՌ­ՔԸ ՀԵ­ՏԱՔՐՔՐ­ՒՈՒՄ Է ԱՐ­ՑԱ­ԽՈՎ, ՇԱՏ ԱՒԵ­ԼԻ ԵՆՔ ԽԱՆ­ԴԱ­ՎԱՌ­ՒՈՒՄ…“ ԿԸ ՅԱՅՏ­ՆԷ ԱՐ­ՑԱ­ԽԻ ԱԶ­ԳԱ­ՅԻՆ ԺՈ­ՂՈ­ՎԻ ԱՆ­ԴԱՄ ՎԱ­ՀԱՆ ՊԱ­ՏԱՍ­ԵԱՆ

0 0

Հոկտեմբեր ամս­ուան ըն­թաց­քին, Ա.Մ.Ն. Արե­ւել­եան շրջան ժա­մա­նած էր, Ար­ցա­խի Ազ­գա­յին Ժո­ղո­վի ան­դամ Վա­հան Պա­տաս­եան, որ նա­եւ նա­խա­պէս, ստանձ­նած է շրջա­նի Հ.Յ.Դաշ­նակ­ցու­թեան Կեդ­րո­նա­կան Կո­մի­տէի հեր­թա­պա­հու­թեան պաշ­տօ­նը: Ստո­րեւ, լոյս կ՛ըն­ծա­յենք հար­ցազ­րոյց մը, կա­տար­ուած Ազ­գա­յին Ժո­ղո­վի ան­դա­մին հետ:

Հար­ցում.- Ի՞նչ առի­թով եւ ում հրա­ւէ­րով, այ­ցե­լե­ցիք Ամե­րի­կա­յի Մի­աց­եալ Նա­հանգ­նե­րի Արե­ւել­եան Շրջա­նը:

Պա­տաս­խան.- Հայ Յե­ղա­փո­խա­կան Դաշ­նակ­ցու­թեան Արե­ւել­եան Ամե­րի­կա­յի Կեդ­րո­նա­կան Կո­մի­տէի հրա­ւէ­րին ըն­դա­ռա­ջե­լով, մաս­նակ­ցե­ցայ շրջա­նի կազ­մա­կեր­պած ընդ­հա­նուր բա­նա­կու­մին, որ տե­ղի ու­նե­ցաւ “Քէմփ Հա­յաս­տան“ի (Ֆրանք­լին-Մա­սա­չու­սէց) մէջ, Հոկ­տեմ­բեր 7-11, 2011-ին:

Դրա­նից բա­ցի մաս­նակ­ցե­ցի Հայ Դա­տի հան­դի­սա­ւոր ճաշ­կե­րոյ­թին Պոս­թոնում, տե­ղա­կան կո­մի­տէի հետ հան­դի­պում ու­նե­ցայ, որ­տեղ յանձ­նա­խումբ կազմ­ուեց “Ար­ցա­խի Ֆոնտ“ի վե­րա­բեր­եալ: Նոյն աշ­խա­տան­քով ներ­կայ եղայ եւ հան­դի­պում­ներ ու­նե­ցայ նա­եւ Տիթ­րո­յի­թում: Կ. Կո­մի­տէի որո­շու­մով, կազմ­ուել է` “Ար­ցա­խի Ֆոնտ“ը որ օգ­տա­կար պի­տի լի­նի, Ար­ցա­խի դպրոց­նե­րին: Այդ առն­չու­թեամբ լու­սա­բա­նում­ներ կա­տա­րե­ցի:

“Քէմփ Հա­յաս­տան“ում ու­նե­ցայ շա­հե­կան հան­դի­պում­ներ, երի­տա­սարդ­նե­րի հետ: Նիւ Եոր­քում հան­դի­պե­ցի Նիւ Եոր­քի եւ Նիւ Ճըրզիի ըն­կեր­նե­րի հետ:

Հ.- Կրթա­կան իրա­վի­ճա­կը, ի մաս­նա­ւո­րի հա­մալ­սա­րա­նա­կան–մաս­նա­գի­տա­կան ու­սու­ցու­մը, ի՞նչ մա­կար­դա­կի վրայ է Ար­ցա­խում:

Պ.- Ցա­ւօք սրտի պա­տե­րազ­մի ըն­թաց­քում կո­րուստ­ներ ու­նե­ցանք, գի­տա­կան աշ­խա­տող­նե­րի, նոյն­պէս եւ հե­ռա­ցող­նե­րի առու­մով եւ բնա­կա­նա­բար որա­կի տե­սա­կէ­տից կրթա­կան հա­մա­կար­գը մեծ վնաս­ներ կրեց, եւ վե­րա­կանգն­ման տե­սա­կէ­տից ժա­մա­նակ է պէտք: Ու­րա­խու­թեամբ կա­րող եմ ասել որ տար­րա­կան եւ միջ­նա­կարգ դպրոց­նե­րը, պա­տե­րազ­մի օրե­րին չեն փակ­ուել: Նոյ­նիսկ ռմբա­կոծ­ուած եւ այր­ուած շէն­քե­րը աշա­կերտ­նե­րը դա­սըն­թացք­նե­րը շա­րու­նա­կել են, վրան­նե­րի եւ ծած­կոց­նե­րի տակ:

Հ.- Արդ­եօք ի՞նչ մի­ջոց­նե­րով է կա­րե­լի, կրթա­կան աս­պա­րէ­զում տե­ղի ու­նե­ցած կո­րուստ­նե­րի տե­ղը լեց­նել:

Պ.- Ար­ցախ­նե­րի մէջ ընդ­հան­րա­պէս, ուս­ման ու­ժեղ ծա­րաւ կայ: Այ­սօր Ար­զախ­ցի երի­տա­սարդ­ներ, շրջա­նից դուրս, տար­բեր երկր­նե­րում ու­սա­նում են: Յատ­կա­պէս Հա­յաս­տա­նի հե­ղի­նա­կա­ւոր հա­մալ­սա­րան­նե­րում, ինչ­պէս պե­տա­կան, բժշկա­կան, ճար­տա­րա­գի­տա­կան եւ այլ հա­մալ­սա­րան­նե­րում: Զի­նուո­րա­կան, հրա­մա­նա­տա­րա­կան, բարձ­րա­գոյն կրթու­թիւն ստա­նա­լու հա­մար, նոյն­պէս ու­սա­նող­ներ են առաք­ւում, Ռու­սաս­տան, Յու­նաս­տան եւ Հա­յաս­տան, որոնց ծախ­սը հո­գում է պե­տու­թիւնը: Յոյ­սով ենք այդ ու­սա­նող­նե­րը կրթու­թիւնը աւար­տե­լով կը վե­րա­դառ­նան հայ­րե­նիք:

Հ.- Արդ­եօք աղան­դա­ւոր­ներ կա՞ն Ար­ցա­խում (ի մաս­նա­ւո­րի Եհո­վա­յի վկա­ներ) եւ եթէ կան, հայ Առա­քե­լա­կան եկե­ղե­ցու եւ պե­տու­թեան կող­մից, ի՞նչ անդ­րա­դար­ձում է ցու­ցա­բե­րում:

Պ.- Աղան­դա­ւոր­նե­րի մա­սին խօ­սե­լուց առաջ, կ՛ու­զէի մի քա­նի խօսք ասել, մեր հայ Առա­քե­լա­կան եկե­ղե­ցու մա­սին:

Մենք բախ­տա­ւոր ենք, որ Ար­ցա­խու­մ ու­նենք, Ար­ցա­խի Թե­մի առաջ­նորդ Տ. Պար­գեւ Ար­քե­պիս­կո­պոս Մար­տի­րոս­եա­նի նման ար­ժա­նա­ւոր հո­գե­ւոր առաջ­նորդ: Սրբա­զա­նը, Ար­ցախ­եան շարժ­ման առա­ջին օրե­րից քա­րո­զեց` սուրն ու հա­ւատ­քը: Լու­սա­հո­գի Վազգէն Ա. Կա­թո­ղի­կո­սի մա­հից յե­տոյ, նա կա­թո­ղի­կո­սա­կան հիմ­նա­կան թեկ­նա­ծուն էր, բայց ինչ­պէս գի­տէք, տար­բեր ձե­ւով դա­սա­ւոր­ուեց: Ար­ցախ­ցի­նե­րը Խորհր­դա­յին Միու­թեան ժա­մա­նակ, եկե­ղեց­ւոյ բա­ւա­կա­նա­չափ հե­ռա­ցել էին: Շատ եկե­ղե­ցի­ներ եւ վան­քեր Պար­գեւ Սրբա­զա­նի ղե­կա­վա­րու­թեամբ եւ ջան­քե­րի շնոր­հիւ վե­րա­կանգն­ուե­ցին:

Հայ Առա­քե­լա­կան եկե­ղե­ցու հմայ­քը վե­րա­կանգ­ուեց եւ տա­րած­ուեց Ար­ցա­խում: Ար­ցախ­եան տի­րող մթնո­լոր­տում, Աղան­դա­ւոր­նե­րի հա­մար, շատ դժուար է քա­րոզ­չա­կան հող գտնել: Այս առու­մով նրանց թիւը Ար­ցա­խում շատ քիչ է: Հե­տե­ւա­բար կա­րե­լի է եզ­րա­կաց­նել, որ աղան­դա­ւոր­նե­րի դէմ պայ­քա­րի ամե­նա­գործ­նա­կան մի­ջո­ցը, Հայ Առա­քե­լա­կան եկե­ղե­ցու հո­գե­ւոր մշակ­նե­րի ան­մի­ջա­կան շփումն է, ժո­ղովր­դի բո­լոր խա­ւե­րի հետ:

Հ.- Սփիւռ­քը Ար­ցա­խի ղե­կա­վա­րու­թեան եւ մար­տա­կան կա­րե­լիու­թիւն­նե­րի նկատ­մամբ, դրա­կան մեծ հա­մա­րում եւ կար­ծիք ու­նի: Հե­տաքրք­րա­կան է իմա­նալ, ի՞նչ է Ար­ցախ­ցի­նե­րի կար­ծի­քը Սփիւռ­քի մա­սին:

Պ.- Ար­ցախ­ցի­նե­րը Սփիւռ­քի մա­սին, շատ բարձր կար­ծիք ու­նեն: Երբ մենք զգում ենք որ Սփիւռ­քը հե­տաքրքր­ւում է Ար­ցա­խով, շատ աւե­լի ենք խան­դա­վառ­ւում: Երբ շատ այ­ցե­լու­ներ են գա­լիս ու­րա­խա­լի է մեզ հա­մար: Բա­րե­բախ­տա­բար, մենք ու­նենք բա­ւա­կա­նա­չափ հա­յեր Սփիւռ­քից, որոնք Ար­ցա­խում աշ­խա­տանք են իրա­կա­նաց­նում, ներդ­րում­ներ են կա­տա­րում, որը ու­րա­խա­լի է:

Հ.- Որ­պէս մար­տա­կան ու­ղի ան­ցած ազա­տա­մար­տիկ, ի՞նչ էք կա­րող ասել Ար­ցա­խի բա­նա­կի մա­սին:

Պ.- Հա­յաս­տա­նում եւ Ար­ցա­խում մի բա­նակ գո­յու­թիւն ու­նի: Ար­ցա­խի բա­նա­կը պար­զա­պէս հայ­կա­կան ընդ­հա­նուր բա­նա­կի ստո­րա­բա­ժա­նումն է: Մեր բա­նա­կի հրա­մա­նա­տար­նե­րը, թրծուել են հայ-ատր­պէյ­ճա­նա­կան շուրջ 6 տա­րի տե­ւող արիւ­նա­լի կռիւ­նե­րում: Ի բաց առ­եալ ձեռք բեր­ուած մար­տա­կան փոր­ձա­ռու­թիւն­նե­րից, ու­նենք նա­եւ մեծ թիւով, զի­նուո­րա­կան ակա­դե­մա­կան կրթու­թիւն ստա­ցած հրա­մա­նա­տար­ներ:

Հնա­րա­ւոր չէ բո­լո­րի մա­սին խօ­սել, կա­րող եմ մի քա­նի օրի­նակ տակ: Շուշիի գրաւ­ման հրա­մա­նա­տա­րը` Ար­կա­դի Թա­դէ­ոս­եա­նը (աւե­լի ծա­նօթ “քո­ման­տոս“ անու­նով), եղել է Խորհր­դա­յին Բա­նա­կի գնդա­պետ եւ բարձր հրա­մա­նա­տա­րա­կան փոր­ձա­ռու­թիւն եւ կրթու­թիւն ու­նի:

Այս շար­քում կա­րող եմ յի­շել Հա­յաս­տա­նի ներ­կայ զի­նուո­րա­կան նա­խա­րար զօ­րա­վար` Սէյ­րան Օհան­եա­նին, ժա­մա­նա­կին Խորհր­դա­յին­նե­րի շրջա­նում աւար­տել է Պաք­ուի ռազ­մահ­րա­մա­նա­տա­րա­կան բարձ­րա­գոյն ու­սում­նա­րա­նը, եւ այդ ժա­մա­նակ ծա­ռա­յում էր Ստե­փա­նա­կեր­տի Խորհր­դա­յին հրա­սայ­լա­յին բա­նա­կում, որ­պէս գու­մար­տա­կի հրա­մա­նա­տար: Օհան­եա­նը մեծ դեր ու­նե­ցաւ Ար­ցա­խի մար­տա­կան ու­ժե­րի կազ­մա­կերպ­ման մէջ եւ Խո­ճալ­ուի գրաւ­ման ժա­մա­նակ, օգ­տա­գոր­ծեց իր հրա­մա­նա­տա­րու­թեան տակ գոր­ծող, հրա­սայ­լա­յին ու­ժը:

Հ.- Ար­ցա­խին օգ­նե­լու տե­սա­կէ­տից, ինչ դեր ու­նեն շրջա­նի մե­ծա­հա­րուստ­նե­րը, թէ Ար­ցա­խում եւ թէ ար­տերկ­րում` ինչ­պէս Ռու­սաս­տա­նում:

Պ.- Ար­ցախ­ցի հա­րուստ­նե­րը, զգա­ցա­կան եւ հայ­րե­նա­սի­րա­կան կա­պե­րով, կապ­ուած են, իրենց ծննդա­վայ­րին հետ եւ մեծ օգ­տա­կա­րու­թիւն են բե­րում: Որ­պէս օրի­նակ կա­րող եմ յի­շել Լե­ւոն Հայ­րա­պետ­եա­նին, որ իր գոր­ծը, Ռու­սաս­տա­նում է, բայց Գան­ձա­սա­րի շրջա­նում հրաշք­ներ է գոր­ծում եւ ներդ­րում­ներ կա­տա­րում:

Հ.- Գի­տենք, որ Հա­մա­հայ­կա­կան Հիմ­նադ­րա­մը, օգ­տա­կար է լի­նում Ար­ցա­խին, ի՞նչ էք կա­րող ասել այդ մա­սին:

Պ.- Հիմ­նադ­րա­մը, մեծ օգ­տա­կա­րու­թիւն է բե­րում, Ար­ցա­խին: Հիմ­նադ­րա­մի մի­ջո­ցով կա­տար­ւում են շի­նա­րա­րու­թիւն­ներ, ճա­նա­պար­հա­շի­նու­թիւն, եկե­ղե­ցի­նե­րի, վան­քե­րի նո­րո­գու­թիւն­ներ, ջրա­մա­տա­կա­րա­րում եւ բազ­մա­թիւ այլ օգ­տա­շատ ձեռ­նար­կու­թիւն­ներ:

Հ.- Ժա­մա­նա­կին, ըստ տա­րած­ուած լու­րե­րի, երբ Ար­ցա­խի բա­նա­կը գրա­ւեց Քել­պա­ճա­րը եւ Աղ­տա­մը` օր­ուայ Հ.Հ.Շ.ական ղե­կա­վա­րու­թիւնը, հրա­հան­գում եւ պնդում էր վե­րա­դարձ­նել գրաւ­ուած շրջան­նե­րը, որ իրենց կար­ծի­քով կա­րող էր վտան­գա­ւոր դրու­թիւն ստեղ­ծել, ի՞նչ էք կա­րող ասել այդ մա­սին:

Պ.- Այո դժբախ­տա­բար դա իրա­կա­նու­թիւն էր: Երբ մենք մօ­տե­ցանք Արաքս գե­տին Լե­ւոն Տ. Պետ­րոս­եա­նը հրա­հան­գեց, առա­ջա­ցու­մը դադ­րեց­նել եւ գրաւ­ուած տա­րածք­նե­րը վե­րա­դարձ­նել, պատ­ճա­ռա­բա­նում էր, որ ռու­սե­րը կա­րող են մի­ջամ­տել եւ ռմբա­կո­ծում­ներ կա­տա­րել: Ի հար­կէ տա­րածք­նե­րը չվե­րա­դարձ­րե­ցինք: Ազե­րի­նե­րը դիր­քե­րը դա­տար­կում եւ փախ­չում էին:

Այդ դրու­թեան մէջ, հեշ­տու­թեամբ կա­րե­լի էր Նա­խի­ջե­ւա­նը գրա­ւել, բայց այդ գրա­ւու­մը Հա­յաս­տա­նի պե­տու­թեան կող­մից խա­փան­ուեց:

Հ.- Սի­րե­լի ընկ. Վա­հան, յոյ­սով եմ լաւ տպա­ւո­րու­թիւն­նե­րով կը վե­րա­դառ­նաք Ար­ցախ: Փո­խան­ցէք բո­լո­րիս հի­աց­մուն­քը արծ­ուա­բոյն Ար­ցա­խի մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րին: Վեր­ջին հար­ցում մըն ալ.- Ի՞նչ էք մտա­ծում դէ­պի Ար­ցախ, ներ­գաղթ կազ­մա­կեր­պե­լու մա­սին:

Պ.- Ար­ցա­խի արագ զար­գաց­ման եւ բար­գա­ւաճ­ման կա­րե­ւոր ազ­դակ­նե­րից մէ­կը, ժո­ղովր­դի աճի եւ դէ­պի Ար­ցախ ներ­գաղթ կազ­մա­կեր­պե­լու խնդիրն է: Բա­րե­բախ­տա­բար, վեր­ջին տա­րի­նե­րում որոշ թիւով ըն­տա­նիք­ներ տե­ղա­փոխ­ուել են Ար­ցախ:

Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թիւնը, այս առն­չու­թեամբ մտա­հոգ­ուած է եւ որոշ գործ­նա­կան մի­ջո­ցա­ռում­ներ է ձեռ­նար­կում: Հ.Յ.Դաշ­նակ­ցու­թիւնը, եւս այդ ուղ­ղու­թեամբ աշ­խա­տանք է տա­նում: Ու­րա­խա­լի երե­ւոյթ է, ծնունդ­նե­րի աճը Ար­ցա­խում:

Հար­ցազ­րոյ­ցը վա­րեց`

ԳՐԻ­ԳՈՐ Ա. ԳՐԻ­ԳՈՐ­ԵԱՆ

Նիւ Եորք

About Post Author

admin

acaa@hairenik.com

Happy

0 0 %

Sad

0 0 %

Excited

0 0 %

Sleepy

0 0 %

Angry

0 0 %

Surprise

0 0 %