0
0
Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ
Հարաւային Ափրիկէի ժողովուրդին հետ, ամբողջ աշխարհը, վերջին հրաժեշտը տուաւ Նելսըն Մանտելայի, որ իր անունը արձանագրեց 20րդ եւ 21րդ դարերու պատմութեան մէջ, ստորագրելով փայլուն եւ անաղարտ էջեր:
95 տարեկան էր Մանտելա, երբ աչքերը փակեց ալ չբանալու համար, սակայն ոչ մէկ կասկած, որ մարդկութեան կեանքին ու պատմութեան վրայ կնիք դնող շատերու պէս, ան պիտի անցնի անմահներու շարքին, պիտի յիշուի ոչ միայն իր ժողովուրդին` հարաւ-ափրիկէցիներուն, այլ նաեւ ամբողջ մարդկութեան կողմէ, բոլո՛ր անոնց` որոնց համար ազատութիւն, արդարութիւն, անխտրականութիւն, ղեկավարութիւն (ոչ թէ տիրելու տրամաբանութեամբ իշխանութիւն) եւ նման արժէքներ անսակարկելի ու անյեղլի չափանիշներ են:
Մանտելա պիտի յիշուի իր բազմաթիւ իրագործումներուն համար. պիտի յիշուի, որ ան արդարութեան ու մարդոց միջեւ հաւասարութեան ախոյեան մըն էր, մեծ յեղափոխական մը` բառին ամէնէն վեհ ու ազնիւ իմաստով. պիտի յիշուի, որ ան ոչ միայն յեղաշրջեց Հարաւային Ափրիկէի վարչական եւ ընկերային դրուածքը, կեանքէն 27 տարիներ վճարելով բանտային կալանքի, այլ գաղափարակիցներու հետ 60ական տարիներուն շղթայազերծած պայքարը հասցուց արդար յաղթանակի, ջնջեց խտրականութիւնը, եղաւ հաւասարներու Հարաւային Ափրիկէի առաջին սեւամորթ նախագահը, խորհրդանիշի վերածուեցաւ ամէն գոյնի մարդոց համար:
ՅԱՅՏՆԵՑ ԱՐԱՄ Ա. ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ
Հարաւային Ափրիկէի Եկեղեցիներու Խորհուրդի նախագահին եւ Ընդհանուր Քար-տուղարին ուղղած իր նամակով, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Արամ Ա. Կաթողիկոս յայտ-նեց թէ.- “Նելսըն Մանտելայի մահը Հարաւային Ափրիկէի ժողովուրդը ձգեց առանց հօր եւ աշխարհը` առանց արդարութեան ու մարդկային իրաւանց կենդանի խորհր-դանիշի մը“: Ապա Վեհափառ Հայրապետը կ՛աւելցնէ “միջ-եկեղեցական շարժումը միշտ պիտի յիշէ Նելսըն Մանտելան որպէս մեծ ղեկավար, որ ոչ միայն պայքարե-ցաւ արդարութեան վրայ խարսխուած խաղաղութեան համար ու շեշտեց համախո-հութեան կարեւորութիւնը, այլ նաեւ այս գերագոյն արժէքները գործնապէս արտա-յայտեց իր կեանքին մէջ“:
Արամ Ա. Կաթողիկոս կը յիշեցնէ իր նամակին մէջ, թէ “որպէս Ատենապետ Եկեղե-ցիներու Համաշխարհային Խորհուրդի Կեդրոնական ու Գործադիր Վարչութեանց, պատեհութիւնը ունեցայ 1994-ին ներկայ գտնուելու Նելսըն Մանտելայի նախագա-հական երդման արարողութեան ու միաժամանակ Հարաւային Ափրիկէի ժողովուր-դին փոխանցելու հրապարակային պատգամով միջ-եկեղեցական ընտանիքին սիրոյ, յոյսի ու համախոհութեան պատգամը: Իսկ 1998-ին, ուրախութիւնը ունեցայ ողջու-նելու նախագահ Նելսըն Մանտելան դարձեալ որպէս Ատենապետ Եկեղեցիներու Համաշխարհային Խորհուրդին Հարարէի (Զիմպապուէ) գումարուող Եկեղեցիներու Համաշխարհային Խորհուրդի 8-րդ համաժողովին, ուր ան իր պատգամը ուղղեց“:
Մանտելա ռահվիրա մը, պաշտամնունքի արժանի տիպար ու խորհրդանիշ դարձաւ ո՛չ միայն իր ժողովուրդին, այլեւ ամբողջ մարդկութեան համար, Ափրիկէէն մինչեւ աշխարհի չորս ծագերը: Անարդարօրէն ահաբեկիչ ծանուցուած Մանտելա, իր խաղաղասիրական աննահանջ պայքարով նուաճեց Նոպէլեան Խաղաղութեա՛ն մրցանակը (հազուադէպ մրցանակաւորներէն, որոնք յետին հաշիւներով եւ անարդարօրէն չհասան այս մրցանակին): Արդարութեան, մարդկային իրաւունքներու եւ հաւասարութեան այս դրօշակիրը դարձաւ այս արժէքները մարմնաւորող պետական ղեկավար, չարձանագրեց բազմաթիւ ճակատագրակիցներու սայթաքումները, նախագահական աթոռը չիւրացուց ցկեանս, այլ ճամբայ հարթեց իր հայրենիքին նոր սերունդի ղեկավարութեան: Մինչդեռ, օրինակի համար դրացի Զիմպապուէի մէջ, նոյն բնոյթի պայքարի հնոցէն անցած իշխանաւորներ չդիմացան բարձրագոյն աթոռներու եւ զիրենց »դուրսէն« դարպասողներու հրապոյրներուն , դարձան բռնատէր, մաքրագործեցին իրենց երէկի զինակիցները, ինկան կաշառակերութեան թակարդին մէջ ու փտածութիւն տարածելով` ընկերային պատուհաս դարձան իրենց երկրին ու ժողովուրդին համար (տարբերակներուն կը հանդիպինք քիչ մը ամէն տեղ):
Մանտելա մուտք կը գործէ պանդէոնը այն հազուադէպ մեծերուն, որոնք կը կոչուէին Ֆրիտհոֆ Նանսէն, Կանտի, Մարթին Լութըր Քինկ, Մայր Թերեզա եւ Տեզմընտ Թութու: Խաղաղութեան ու իրաւունքի համար գործած այս անձնաւորութիւնները չեն պատկանիր միայն իրենց երկիրներուն ու զիրենք ծնած ժողովուրդներուն, այլ խորհրդանիշներ են ամբողջ մարդկութեան համար, այդպէս ալ պիտի մնան ընդմիշտ:
Արդար ըլլալու համար, պէտք է ըսել, որ իւրաքանչիւր պայքարող ու արդարութեան տենչացող ժողովուրդ ունեցած է ի՛ր Մանտելաները: Իսկ վայրագութեան ալիքներու մէջ տանջուող աշխարհը այսօր եւ մի՛շտ կարիքը պիտի ունենայ Մանտելաներու:
