
Նարեկ Ալեքսանեան
ՀԵՏՔ
«Բարով Եկաք Մոնթէաբերդ»․..Արցախեան առաջին պատերազմէն ետք, այս գրութեամբ ցուցանակը փակցուած է Արցախի Մարտունի քաղաքի մուտքերուն մօտ:
Մարտունի – Մոնթէաբերդը 2020 թուականի Արցախեան պատերազմի ժամանակ, մեծ կորուստներու գնով, կրկին պայքարեցաւ ու բուռն կերպով դիմադրեց:
Չաւարտուող այս պատերազմի աւարտէն ետք, փխրուն հրադադարի պայմաններու տակ, Մարտունին աստիճանաբար կը վերականգնի: Բնակիչներու մեծամասնութիւնը վերադարձած է հայրենի տուն, շատ են նաեւ ներքին տեղահանուածները Հատրութէն, Շուշիէն եւ այլ բնակավայրերէն:
Ահաւասիկ քաղաքի առօրեայէն լուսանկարներ։
Այս տարուայ Յունիս 1-էն սկսեալ Մարտունիի այգիներու մէկուն մէջ վերսկսած են աշխատիլ մանուկներուն յատուկ խաղավայրերը:
«Վեց թոռ ունեմ, ամէն ամառ գալիս են էստեղ հանգստանալու, էս ամառ էլ են ուզում գալ, տեսնենք»,- կը պատմէ Մարտունեցի Վալերիկը:
Կեդրոնական մի քանի փողոց հիմնովին վերանորոգւուելու ընթացքի մէջմ են:
Ինքնաշարժի կտորներ ծախող Սերգօն` իր խանութի մօտ:
Մարտունիի մէջ կայ երկու մանկապարտէզ, որոնք եւս տուժած էին պատերազմի ժամանակ:
Որոշ սրճարաններ բաց են մինչեւ ուշ գիշեր:
Մարտունիի մէջ կան քաղաքային զբօսայգիներ, բայց երեխաներու համար խաղալու ու ժամանցի վայրերը սահմանափակ են: Ծնողները աւելի ժամեր եւ կարելիութիւններ կը պահանջեն։
Մարտունիի շրջանէն ներս համեմատաբար հաճելի է կլիման։
Վահէն երիտասարդ երաժիշտ է, որ շրջանի քաղաքացիներուն հետ միասին մասնակցած է Մարտունիի ինքնապաշտպանութեան: Յատկապէս այս պատերազմէն յետոյ որոշած է, որ երբեք պիտի չհեռանայ իր հայրենի քաղաքէն:
«Հանգիստ»․․․այստեղ այսպէս կը կոչեն գերեզմանոցը:
Մարտունիէն կարճ տեւողութեամբ կարելի է հասնիլ պատմութեան եւ մշակոյթի անշարժ յուշարձան` Ամարաս վանքային համալիր:
Իւրայատուկ է Տնջրի ծառը` 1,8 հա մակերեսով հսկայական սօսին, որ ամենախոշոր ծառն է տարածաշրջանի եւ նոյնիսկ նախկին Խորհրդային միութեան երկիրներու տարածաշրջանէն ներս:
Մարտունիէն Ամարաս ու Տնջրի ծառ ճանապարհին` ամէն բնակավայրէն անցնելու ժամանակ, կը յիշուի հայրենիքի գոյութեան համար յաւերժացած հերոսներու մասին:
Ռմբակոծման հետեւանքով առաջացած փոսը Մարտունիի փողոցներէն մէկուն մէջ: